«Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը կոչ է ա­նում հա­կա­ռա­կորդ կող­մին հա­վա­տա­րիմ մնալ հու­մա­նի­տար հրա­դա­դա­րի վե­րա­բե­րյալ ձեռք բեր­ված պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րին, հա­կա­ռակ դեպ­քում հա­մար­ժեք պա­տաս­խանն ի­րեն եր­կար չի սպա­սեց­նե­լու»:

Սե­բաս­տիա­յի հայ բնակ­չու­թյա­նը կո­տո­րե­լով, մնա­ցա­ծին էլ աք­սո­րե­լով, յա­թա­ղա­նը մի փոքր բթա­ցավ։ (Գե­նե­տիկ խաշ­նա­րա­ծը ժա­մա­նա­կին բռ­նա­զավ­թե­լով Հայ­կա­կան լեռ­նաշ­խար­հը մինչև իր թա­րա­խա­պա­լար ոսկ­րա­ծու­ծի վեր­ջին հյու­լեն ու մինչև դարչ­նա­գույն ա­րյան կա­թի­լը վեր­ջին պա­րուր­վում էր դժո­խա­յին նա­խան­ձով, նրա ա­ռաջ ամ­րոց­ներ էին հառ­նում և տա­ճար­ներ էին խո­յա­նում, խո­յա­կա­շեն ու գմ­բե­թա­զարդ քա­ղաք­ներն էին խո­չըն­դո­տում սև և կար­միր, բր­դա­տու և մսա­տու ոչ­խա­րա­հո­տի խա­ղաղ ա­ռա­ջըն­թա­ցը։

Ըն­դու­նե­լով հան­դերձ, որ Ար­ցա­խի ու Հա­յաս­տա­նի դեմ սան­ձա­զեր­ծած պա­տե­րազ­մում թուրք-ադր­բե­ջա­նա­կան տան­դե­մը ներգ­րա­վել է վարձ­կան ա­հա­բե­կիչ­նե­րի խմ­բա­վո­րում­ներ, մի­ջազ­գա­յին կա­ռույց­նե­րը շա­րու­նա­կում են սառ­նասր­տո­րեն հետևել, թե ինչ­պես են հա­յե­րը խե­լա­հեղ հե­րո­սու­թյամբ դի­մագ­րա­վում թվա­քա­նա­կով ու սպա­ռա­զի­նու­թյամբ բա­ցա­հայտ ա­ռա­վե­լու­թյուն ու­նե­ցող սիա­մա­կան զույ­գին:

Երբ թշ­նա­մին քթիդ տակ զենք է խա­ղաց­նում, հաս­կաց­նե­լով, որ 3 օր հե­տո էդ զեն­քով մտ­նե­լու է տունդ, իսկ դու 30 տար­վա ռազ­մա­վա­րա­կան հե­քիա­թով տնե­ցի­նե­րիդ հա­մար օ­րո­րո­ցա­յին ես եր­գում, ստա­նում ես այն, ինչ հի­մա ստա­ցանք: Լայ­նա­ծա­վալ հար­ձա­կում, ո­րի ա­նու­նը պա­տե­րազմ է:

Հ.Գ. Չզար­մա­նաք, որ հրա­պա­րա­կումս սկ­սում եմ Հ.Գ.-ով: Զար­գա­ցում­ներն են պար­տադ­րում: Ըն­թեր­ցո­ղին ա­ռա­ջարկ­վող վեր­լու­ծու­թյու­նը պատ­րաստ էր, երբ Ադր­բե­ջա­նը սկ­սեց հար­ձա­կու­մը:

Ա­ռայժմ պարզ չէ, թե վերջ­նա­կա­նա­պես ինչ­պի­սին կլի­նի քա­ղա­քա­կան ա­շու­նը, ո­րով­հետև մինչ աշ­նան ա­վար­տը դեռ եր­կու ա­միս կա, բայց, վս­տա­հո­րեն կա­րե­լի է ա­սել՝ աշ­նան ա­ռա­ջին ա­մի­սը իսկ և իսկ պարգև է հայ գյու­ղա­ցու հա­մար:

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը ՀՀ վաս­տա­կա­վոր ար­տիստ, տե­նոր, Ա­լեք­սանդր Սպեն­դիա­րյա­նի ան­վան օ­պե­րա­յի և բա­լե­տի թատ­րո­նի մե­ներ­գիչ ՊԵՐՃ ՔԱՐԱ­ԶՅԱՆՆ է:

Խմ­բագ­րու­թյունն ար­ձա­կուր­դում էր, երբ հրա­պա­րակ­վե­ցին «Հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կա­յի նոր չա­փո­րո­շիչ­նե­րը, ո­րոնք հե­ղի­նա­կել էին ԱԺ եր­կու ան­հայտ պատ­գա­մա­վոր­ներ ու մի ա­վե­լի ան­հայտ պատ­մա­բան:

2020 թ. հու­նի­սին ու հու­լի­սին մենք հա­ճախ ենք գրել Թուր­քիա­յի հետ կապ­ված թե­մա­նե­րով։ Նույ­նիսկ այն հար­ցը, որ կով­կա­սյան թա­թար­ներն այս ամ­ռա­նը փոր­ձում էին զին­ված բա­խում­ներ սան­ձա­զեր­ծել Տա­վու­շի մար­զի սահ­մա­նին, այս կամ այն չա­փով կապ­ված էր Թուր­քիա­յի հետ, և մենք բա­վա­կան ման­րա­մասն նկա­րագ­րել ենք դա՝ բա­ցատ­րե­լով, թե ով և ինչ վար­կած­ներ է ա­ռաջ քա­շել սահ­մա­նա­մերձ մար­տե­րի կա­պակ­ցու­թյամբ։

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը Ար­ցա­խյան պա­տե­րազ­մի ա­զա­տա­մար­տիկ, պա­րու­սույց, «Կա­րին» ազ­գագ­րա­կան հա­մույ­թի հիմ­նա­դիր և գե­ղար­վես­տա­կան ղե­կա­վար Գա­գիկ Գի­նո­սյանն է: Վեր­ջին օ­րե­րին սահ­մա­նա­մերձ Տա­վու­շում սան­ձա­զերծ­ված պա­տե­րազ­մը, բնա­կա­նա­բար, մեզ ստի­պում է հե­տա­դարձ հա­յացք գցել մեր ան­ցած տաս­նա­մյակ­նե­րին և արժևո­րել թե՛ նախ­կին, թե՛ ներ­կա մար­տա­կան հա­ջո­ղու­թյուն­ներն ու ձա­խո­ղում­նե­րը: